Η βιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη απαραίτητη για την υγεία των οστών και των δοντιών.
Βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου από το έντερο και την εναπόθεσή τους στα οστά (επιμετάλλωση).
Συμβάλλει επίσης στην εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού και νευρικού συστήματος και βοηθά στην πρόληψη διαφόρων χρόνιων και αυτοάνοσων νοσημάτων.
Η βιταμίνη D είναι ιδιαίτερα σημαντική κατά τη νηπιακή και παιδική ηλικία, καθώς συμβάλλει στη σωστή και υγιή σκελετική ανάπτυξη.
Οι βασικές μορφές βιταμίνης D είναι
η D2 και η D3,
που περιέχονται σε λίγες τροφές (λιπαρά ψάρια, γάλα, αυγά, συκώτι).
Το μεγαλύτερο ποσοστό βιταμίνης D που χρειαζόμαστε καθημερινά σχηματίζεται στο δέρμα κατά την έκθεσή μας στον ήλιο.
Έλλειψη Βιταμίνης D: Τι προκαλεί η έλλειψή της;
Η πιο γνωστή συσχέτισή της έχει να κάνει με την καλή υγεία των οστών, καθώς η βιταμίνη D αυξάνει την απορρόφηση του ασβεστίου και γενικότερα εμπλέκεται σε διάφορα στάδια του μεταβολισμού του. Επομένως, γίνεται αντιληπτό ότι η πρόσληψή της είναι ζωτικής σημασίας ιδιαίτερα στην παιδική κι εφηβική ηλικία, όπου η έλλειψη της μπορεί να προκαλέσει ραχίτιδα, οδηγώντας, μεταξύ των άλλων και σε ανεπαρκή ανάπτυξη.
Στους ενήλικες, σχετίζεται κυρίως με δύο γνωστές παθήσεις: οστεομαλακία κι οστεοπόρωση. Επιπλέον, τελευταίες έρευνες τονίζουν τη σημασία της στην αντιμετώπιση των καρδιοαγγειακών προβλημάτων κυρίως μέσω της σημαντικής μείωσης της αρτηριακής πίεσης (2).
Παράλληλα, τα μειωμένα επίπεδα βιταμίνης D συνδέονται με την εμφάνιση διαφόρων ψυχιατρικών διαταραχών, αλλά και την πρόκληση κατάθλιψης ιδιαίτερα σε ηλικιωμένα άτομα. Εξίσου σημαντική, ακόμα, είναι η συνδρομή της συγκεκριμένης βιταμίνης στην τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος και της μυϊκής δύναμης.
Γιατί οι Έλληνες παρουσιάζουμε χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D;
Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι περίπου 6 στους 10 Έλληνες έχουν χαμηλή συγκέντρωση βιταμίνης D στο σώμα τους. Πρόκειται για ένα στοιχείο που προκαλεί έκπληξη, αφού ζούμε σε μια χώρα που η ηλιοφάνειά της θα μπορούσε να αποτελεί την καλύτερη πηγή πρόσληψής της.
Ωστόσο, τα δεδομένα δεν είναι έτσι. Η αυξημένη χρήση αντηλιακών, η εργασία σε κλειστούς χώρους χωρίς ηλιοφάνεια και ο έντονος ρουχισμός που καλύπτει μεγάλο κομμάτι του σώματός μας, ευθύνονται για την ανεπαρκή σύνθεσή της που σε συνδυασμό με την μη ικανοποιητική πρόσληψή της οδηγούν στην έλλειψή της βιταμίνης.
Τέλος, ένας εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι και η κακή πληροφόρηση. Για παράδειγμα, το γάλα που θεωρείται καλή πηγή βιταμίνης D μας δίνει μόλις 100 IU/ποτήρι, όταν το σώμα μας χρειάζεται ημερησίως εξαπλάσια ποσότητα.
Πότε χρειαζόμαστε συμπλήρωμα;
Πολλοί είναι αυτοί που ισχυρίζονται ότι η ανεπάρκειά της λαμβάνει σήμερα μεγάλες διαστάσεις. Το πρώτο βήμα είναι να γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις που θα δείξουν τα επίπεδα της βιταμίνης D στο αίμα. Αν υπάρχει έλλειψη, η χρήση ενός συμπληρώματος διατροφής βιταμίνης D θα συμβάλλει στην αποκατάσταση των φυσιολογικών επιπέδων στο αίμα.
Αν υπάρχει ανεπάρκεια, η χρήση συμπληρώματος διατροφής της βιταμίνης D σε συνδυασμό με τη συστηματική πρόσληψη τροφών πλούσιων στη συγκεκριμένη βιταμίνη, μέσω ενός προσεκτικά σχεδιασμένου διαιτολογίου, είναι επιτακτική. Σε κάθε περίπτωση, καλό θα είναι να ζητήσουμε τη συμβουλή γιατρού και του διατροφολόγου.
Έλλειψη Βιταμίνης D: Ποιες ομάδες κινδυνεύουν περισσότερο;
Βρέφη
Τα βρέφη τρέφονται με αποκλειστικό θηλασμό και δεν λαμβάνουν συμπλήρωμα βιταμίνης D, ιδιαίτερα εάν έχουν σκούρο δέρμα ή εκτίθενται ελάχιστα στον ήλιο.
Το ανθρώπινο γάλα παρέχει 25 IU βιταμίνης D ανά L, ποσότητα η οποία δεν επαρκεί για το βρέφος ως αποκλειστική πηγή βιταμίνης D.
Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συνιστά όλα τα βρέφη που θηλάζουν αποκλειστικά ή μερικώς να λαμβάνουν συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D της τάξεως των 400 IU/ημέρα.
Άτομα με σκούρο δέρμα
Τα άτομα με μαύρο ή σκουρόχρωμο δέρμα συνθέτουν λιγότερη βιταμίνη D κατά την έκθεσή τους στον ήλιο συγκριτικά με εκείνους που έχουν ανοιχτόχρωμες επιδερμίδες, καθώς τα υψηλά ποσοστά μελανίνης που υπάρχουν στο δέρμα τους εμποδίζει την αποτελεσματική σύνθεση βιταμίνης D κατά την ηλιακή έκθεση.
Μάλιστα, ο κίνδυνος ανεπάρκειας αυξάνεται για εκείνους που ζουν μακριά από τον ισημερινό. Χαρακτηριστικό εύρημα αποτελεί ότι το 42% των αφρικανών γυναικών στις ΗΠΑ ηλικίας 15-49 χρόνων εμφανίζει ανεπάρκεια σε σύγκριση με το μόλις 4% των λευκών γυναικών.
Άτομα 3ης ηλικίας
Οι ηλικιωμένοι χαρακτηρίζονται από μειωμένη ικανότητα σύνθεσης βιταμίνης D όταν εκτίθενται στην UVB ακτινοβολία. Επίσης, είναι πιθανότερο να παραμένουν σε εσωτερικούς χώρους χωρίς να εκτίθενται στον ήλιο και ιδιαίτερα οι ηλικιωμένοι που νοσηλεύονται σε ιδρύματα.
Άτομα με σύνδρομα δυσαπορρόφησης λίπους
Η κυστική ίνωση και η χολόσταση είναι παθολογικές καταστάσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε διαταραχή της απορρόφησης της διαιτητικής βιταμίνης D.
Άτομα με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου
Άτομα που πάσχουν από φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, όπως τη νόσο Crohn, έχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης ανεπάρκειας βιταμίνης D λόγω δυσαπορρόφησης.
Άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη
Ο αποκλεισμός του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων έχει θεραπευτική σημασία για τις συγκεκριμένες ομάδες ατόμων, θέτοντάς τους σε κίνδυνο εμφάνισης ανεπάρκειας βιταμίνης D λόγω της αποχής τους από μια ομάδα τροφίμων που αποτελεί πλούσια διαιτητική πηγή της συγκεκριμένης βιταμίνης.
Άτομα με υψηλό σωματικό βάρος
Η διαιτητική αλλά και η βιοσυντιθέμενη στο δέρμα βιταμίνη D αποθηκεύονται στον λιπώδη ιστό και είναι λιγότερο βιοδιαθέσιμη στα άτομα με μεγάλα αποθέματα σωματικού λίπους.
Χορτοφάγοι
Οι χορτοφάγοι συχνά ακολουθούν ακραία διαιτητικά σχήματα και απέχουν από την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων και άλλων ζωικής προέλευσης τροφίμων που είναι πλούσιες πηγές βιταμίνης D.
Άτομα με ιδιαίτερο ρουχισμό
Πολλές γυναίκες για θρησκευτικούς και πολιτιστικούς λόγους καλύπτουν όλη την επιφάνεια του δέρματος όταν είναι σε εξωτερικούς χώρους, μειώνοντας σημαντικά την έκθεση στον ήλιο.
Άτομα που ζουν σε αστικό περιβάλλον
Η αυξανόμενη αστικοποίηση, το φωτοχημικό νέφος των πόλεων και η μη ύπαρξη χώρων πρασίνου για περιπάτους και παιχνίδι θέτουν σε κίνδυνο ανεπάρκειας τα άτομα που διαμένουν σε αστικό περιβάλλον.
Πηγή: onmed.gr, newshealth.gr
