Ένοπλες Δυνάμεις και ελληνική διπλωματία παραμένουν σε ετοιμότητα, ιδιαίτερα ενόψει Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς, με δεδομένη την «αδυναμία» της Τουρκίας να κλιμακώνει τις προκλήσεις στις περιόδους των εορτών.
Γιορτές με το… βλέμμα στην Άγκυρα θα κάνουν φέτος οι Ένοπλες Δυνάμεις με την ελπίδα να αποφευχθεί νέος κύκλος έντασης με την Τουρκία που αρέσκεται να προκαλεί μεσούσης της εορταστικής περιόδου. Ετοιμότητα υπάρχει ιδιαίτερα ενόψει Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς αφού είναι γνωστό πως η Τουρκία έχει ιδιαίτερη αδυναμία στη δημιουργία κρίσεων και κλιμάκωση της έντασης σε περιόδους εορτών.
Το τουρκικό σεισμογραφικό Oruc Reis αποχώρησε από την ελληνική υφαλοκρηπίδα στις 29 Νοεμβρίου, με την Άγκυρα να δηλώνει ότι «ολοκλήρωσε τις έρευνές του». Χωρίς να υπάρχει μέχρι σήμερα κάποια NAVTEX για την αποστολή άλλου τουρκικού ερευνητικού ή πλωτού γεωτρύπανου. Ωστόσο η αποκλιμάκωση δεν είναι δεδομένη, με τα αντανακλαστικά της ελληνικής πλευράς να παραμένουν ενεργοποιημένα.
Η τουρκική πλευρά επιμένει στην επιθετική ρητορική εναντίον της Αθήνας, επιχειρώντας να την υποδείξει ως τη μοναδική υπεύθυνη για το πάγωμα και την άρνηση επιστροφής στο τραπέζι του διαλόγου, ενώ επιχειρεί μια νέα προσέγγιση με την ΕΕ. Πάντως η προσχηματική διάθεση του Τούρκου Προέδρου να προσεγγίσει την Ευρώπη δεν είναι δεδομένο ότι θα τον οδηγήσουν στο να απόσχει από νέες προκλήσεις.
Ο φαύλος κύκλος των προκλήσεων
Όπως θυμίζουν τα ΝΕΑ, ο φαύλος κύκλος της διαρκώς κλιμακούμενης έντασης που καλλιέργησε η Τουρκία απέναντι στην Ελλάδα άνοιξε λίγο πριν από τα Χριστούγεννα του 2019, με την υπογραφή του μνημονίου Αγκυρας – Τρίπολης για τον ορισμό θαλάσσιων ζωνών. Ακολούθησε η εργαλειοποίηση του Μεταναστευτικού από την Αγκυρα και η προσπάθεια καθοδήγησης χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών στα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Εβρο, στο τέλος Φεβρουαρίου.
Η κρίση είχε ξεκινήσει το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας, με τις τουρκικές δυνάμεις να επενδύουν – όπως φάνηκε – σε μια υποτιθέμενη «χαλαρότητα» λόγω γιορτής. Στόχος, ο εκβιασμός της ΕΕ με αιχμή του δόρατος το Μεταναστευτικό και η δημιουργία έκρυθμης κατάστασης στα σύνορα.
Στις αρχές του καλοκαιριού, την 1η Ιουνίου η Τουρκία δημοσίευσε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της χώρας τα νέα αιτήματα αδειών για έρευνες υδρογονανθράκων που κατέθεσε η κρατική εταιρεία πετρελαίου ΤΡΑΟ, συμπεριλαμβάνοντας και τις περιοχές του τουρκολιβυκού μνημονίου. Στις 10 Αυγούστου η Αγκυρα επέστρεψε στις προκλήσεις εκδίδοντας νέα NAVTEX για το Oruc Reis, μετά τις προσπάθειες αποκλιμάκωσης με πρόσχημα τη συμφωνία οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών Καΐρου – Αθήνας. Το Oruc Reis αποχώρησε τον Σεπτέμβριο πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου, για να επανέλθει λίγες ημέρες μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στις 12 του ίδιου μήνα, και ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας είχε συμφωνήσει με τον τούρκο ομόλογό του για επανάληψη των διερευνητικών σε συνάντηση που είχαν στην Μπρατισλάβα στις 8 Οκτωβρίου, μένοντας στην περιοχή μέχρι τις 29 Νοεμβρίου.
Σε εγρήγορση η Αθήνα
Υπό αυτό το πρίσμα και με δεδομένες τις διαρκείς προκλήσεις σε επίπεδο δηλώσεων όπως ότι η Τουρκία θα «υπερασπιστεί τα – κατά δήλωσή της – κυριαρχικά της δικαιώματα» και δεν θα εγκαταλείψει την περιοχή, οι μέρες κάθε άλλο παρά ακίνδυνες χαρακτηρίζονται, με τις Ενοπλες Δυνάμεις να παραμένουν σε ετοιμότητα και την ελληνική διπλωματία σε εγρήγορση.
Σημειώνεται δε ότι η Αθήνα αποδέχεται τις διερευνητικές μόνο για τη μία διαφορά της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Αιγαίο και όχι για το σύνολο των θεμάτων που θέλει να ανοίξει η Αγκυρα, απαιτώντας διάλογο εφ’ όλης της ύλης και άνευ όρων. Για την ελληνική πλευρά ο κίνδυνος η εμπρηστική ρητορική της Τουρκίας να εκφραστεί με μια νέα πρόκληση, όπως η αποστολή ενός ερευνητικού ή γεωτρύπανου στην περιοχή γύρω από το Καστελόριζο ή ανατολικά της Κρήτης ή η έκδοση των νέων αδειών της ΤΡΑΟ που εκκρεμούν από το καλοκαίρι, είναι υπαρκτός.
